Măng Đen: Chuyển tư duy sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông nghiệp

Trong nhiều năm qua, nông nghiệp Măng Đen vẫn mang dáng dấp của mô hình sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, dựa vào điều kiện tự nhiên là chính. Tuy nhiên, đứng trước yêu cầu phát triển mới, việc chỉ sản xuất đơn thuần không còn đủ để nâng cao thu nhập cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số.

Chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông nghiệp là bước chuyển biến nhận thức quan trọng, phản ánh sự thay đổi cách tiếp cận từ làm nông đơn thuần (trồng trọt, chăn nuôi để tiêu dùng hoặc bán thô) sang mô hình kinh tế tổng hợp, có giá trị gia tăng cao. Đó là sự phát triển toàn bộ chuỗi giá trị: từ nghiên cứu giống, tổ chức sản xuất, chế biến, tiêu thụ, quảng bá, xây dựng thương hiệu.

Mô hình này đòi hỏi tư duy làm nông theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, gắn với công nghệ, thị trường và nhu cầu tiêu dùng xanh, sạch, bền vững.

Trong chương trình hành động, Đảng ủy xã Măng Đen xác định rõ: phát triển kinh tế nông nghiệp phải gắn với tái cơ cấu kinh tế địa phương, thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững, đồng thời lấy người dân làm trung tâm của chuỗi giá trị.

Nhiệm vụ ưu tiên là phát triển sản phẩm nông nghiệp đặc sản hàng hóa – những lợi thế riêng có của Măng Đen về khí hậu, đất đai, sinh thái rừng núi, nguồn gen bản địa và truyền thống canh tác. Những định hướng cụ thể dự kiến tập trung chỉ đạo phát triển gồm: Cà phê Arabica chất lượng cao, phù hợp với khí hậu cao nguyên Măng Đen, có giá trị xuất khẩu, dễ xây dựng thương hiệu; Sâm Ngọc Linh, Đẳng sâm và dược liệu bản địa, là “vàng xanh” có giá trị kinh tế rất cao, mang đặc trưng riêng của vùng Tây Nguyên. Rau, hoa, quả xứ lạnh và cây ăn quả ôn đới: hướng đến phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu, đồng thời hỗ trợ phát triển du lịch nông nghiệp. Chăn nuôi và nuôi thủy sản nước lạnh, tạo thêm nguồn sinh kế đa dạng, giảm áp lực lên đất đai, phù hợp với điều kiện khí hậu, sinh thái của địa phương.

Một sự quyết tâm và tầm nhìn dài hạn của địa phương được thể hiện qua mục tiêu phấn đấu cụ thể đến năm 2030 đạt: 500 ha duợc liệu các loại, 1.400 ha cây cà phê Arabica, 200 ha rau, hoa, củ xứ lạnh, 720 ha cây ăn quả, tổng luợng đàn gia súc đạt 10.000 con và cá các loại đạt 500 tấn.

Chuyển đổi mô hình nông nghiệp không chỉ là thay đổi giống cây, con, mà quan trọng hơn là nâng tầm vai trò của người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Từ vị trí “người sản xuất bị động”, người dân Măng Đen cần trở thành chủ thể kinh tế, làm chủ kỹ thuật, công nghệ và thị trường.

Đảng bộ xã đã xác định rõ: mọi sự đầu tư, hỗ trợ, chuyển giao công nghệ đều phải lấy người dân làm trung tâm, làm chủ thể. Điều này không chỉ giúp nâng cao thu nhập mà còn làm thay đổi tư duy sống, tư duy phát triển, góp phần xây dựng nông thôn mới bền vững và văn minh.

Đặc biệt, mô hình kinh tế nông nghiệp mới sẽ gắn chặt với các hợp tác xã kiểu mới, doanh nghiệp nhỏ và vừa, tổ hợp tác nông dân từ đó tạo mối liên kết 4 nhà: nhà nông, nhà nước, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học.

Măng Đen không giấu tham vọng lớn: phát triển các sản phẩm nông nghiệp không chỉ để ăn và bán, mà còn để trưng bày, trải nghiệm, khám phá, giáo dục giá trị sống. Du lịch nông nghiệp, du lịch trải nghiệm đang trở thành xu hướng mới và Măng Đen với khí hậu mát mẻ quanh năm, sinh thái rừng nguyên sinh và văn hóa bản địa đặc sắc, chính là điểm hội tụ lý tưởng. Nông trại cà phê, làng dược liệu, vườn hoa, vườn rau công nghệ cao, trang trại bò, hồ cá hồi… sẽ là những “điểm đến xanh” vừa phục vụ sản xuất, vừa phục vụ du lịch và giáo dục.

Dù định hướng rõ ràng và phù hợp, nhưng để hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030, Măng Đen vẫn đối mặt với không ít thách thức. Đó là:

- Nguồn nhân lực chất lượng cao trong nông nghiệp còn thiếu, đặc biệt là kỹ sư nông nghiệp, cán bộ khuyến nông và người nông dân có kỹ năng công nghệ.

- Hạ tầng sản xuất, chế biến, tiêu thụ chưa đồng bộ; hệ thống logistics, kho lạnh, bảo quản sau thu hoạch còn yếu.

- Thiếu nguồn vốn đầu tư, nhất là từ khối tư nhân và doanh nghiệp khởi nghiệp nông nghiệp.

- Khả năng tiếp cận thị trường trong và ngoài nước vẫn còn hạn chế, thương hiệu nông sản Măng Đen chưa thật sự nổi bật.

Từ chủ trương đúng đến hành động hiệu quả là một hành trình dài. Để chương trình chuyển đổi tư duy nông nghiệp trở thành hiện thực, cần sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, các cấp chính quyền, doanh nghiệp, nhà khoa học và người dân. Một số giải pháp trọng tâm cần được chú trọng:

• Tăng cường tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, đặc biệt là các mô hình sản xuất hữu cơ, sinh thái, ứng dụng công nghệ số.
• Hình thành các chuỗi liên kết sản xuất – chế biến – tiêu thụ, có sự tham gia của doanh nghiệp đầu tàu và hợp tác xã.
• Đầu tư hạ tầng công nghệ và logistics, xây dựng chợ đầu mối, kho trung chuyển nông sản, khu chế biến.
• Xây dựng thương hiệu nông sản Măng Đen gắn với bản sắc địa phương và truy xuất nguồn gốc rõ ràng.
• Tích hợp nông nghiệp vào các chương trình du lịch sinh thái, giáo dục trải nghiệm, mở rộng không gian kinh tế nông thôn.

Việc chuyển mạnh từ sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông nghiệp tại Măng Đen không chỉ là một thay đổi kỹ thuật hay mô hình tổ chức, mà là bước chuyển về tư duy, về chiến lược phát triển.

Đây là bước đi đúng hướng, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Măng Đen nhiệm kỳ 2025- 2030 và xa hơn là khát vọng xây dựng Măng Đen trở thành khu du lịch sinh thái quốc gia, đô thị sinh thái thông minh, phát triển toàn diện theo hướng xanh, tuần hoàn, bền vững, lấy con người làm trung tâm./.